QNB Finansinvest Finans Odak İrem Dışpınar

Fed  pandeminin ekonomiye yönelik olumsuz etkilerine karşı halihazırda aylık tahvil alımları ile para politikası tarafında ekonomiye destek olurken, diğer yandan maliye politikasında  da genişlemeci bir yol izleniyor. Yeni ABD yönetimi 1,9 trilyon dolarlık ekonomik teşvik paketinin ardından, 8 yıla yayılacak şekilde yaklaşık 2 trilyon dolarlık altyapı paketi açıkladı. Hem para politikası hem de maliye politikasında atılan adımlarla birlikte ABD’de istihdamda artış ve ekonomiyi canlandırma hedefleniyor. Öte yandan aşı gelişmelerine bakıldığında; ABD’de yetişkinlerin %90’ının 19 Nisan’a , kalan %10’unun ise 1 Mayıs’a kadar programa dahil edilmesi amaçlanıyor. Avrupa’da ise aşılama konusunda yavaşlık devam ederken, ABD ile arasında nüfusta aşılama oranında fark bulunuyor. ABD’de ekonomik teşvikler, aşılama konusunda yaşanan olumlu gelişmeler ekonomide kapasite kullanım oranında artışla beraber önümüzdeki dönemde tasarrufa gitmiş hanehalkının gelirleri harcamalara dönüşebilir. Özellikle de mal ve hizmet fiyatlarında yukarı yönlü tahminlerle beraber enflasyon beklentileri artmış durumda. Buna paralel ABD tahvil faizleri %1,77 seviyesinin üzerini test ederken, dolar küresel çapta güçlendi. Dolar endeksi ise son dört ayın en yüksek seviyelerinde Avrupa’daki olumsuz gelişmelere bağlı olarak Euro’daki değer kaybı ile beraber destek buluyor. Mevcut durumda ABD tahvil faizlerindeki yükseliş küresel piyasalarda satış dalgasına neden olmadı. Ancak ABD faizlerinin seyri hem şirketlerin borçlanma maliyetleri hem de değerlemeler açısından önemli. Tahvil faizlerinde yükselişin devamı şirket değerlemelerini aşağı çekme gibi riski beraberinde getireceğinden önümüzdeki dönemde piyasalar tarafından yakından takip edilecektir. Öte yandan bu durum düşük faizle bol likidite döneminden artık daha yüksek maliyet ile likidite verileceği anlamını taşıyacağından risk iştahının seyri açısından önemli olacak.

TL’deki volatilite nedeniyle hafta başında sert değer kaybına uğrayan BIST 100 Endeksi önemli destek seviyelerini aşağı kırarken, 1256’ya kadar geri çekilmişti. Endeks son iki gündür ise TL’deki oynaklığın azalmasının da desteği ile gelen tepki alımlarına bağlı olarak toparlanma çabası gösteriyor. Buna paralel endeks 1400 ve 1407 dirençlerini yukarı kırdı. 1400’ün aşılmış olmasını; dip oluşum çabasının yukarı tamamlanması ve kısa vadeli görünüm açısından olumlu buluyoruz. Endekste 1400 destek haline gelirken, bu seviyenin üzerinde kalınması yükseliş eğiliminin korunması adına önemli olacaktır. Diğer yandan 1435 direnç konumunda iken, satışların karşılanması halinde bu seviyenin üzerinde 1450 direncini takip ediyor olacağız. Kısa vadede yurtdışı piyasalardan daha ziyade yurtiçi gündem, TL’nin seyri gibi gelişmeler hisse senedi piyasalarımız üzerinde etkili olabilir. Ancak volatilitenin azalması ile giderek yurtdışı piyasaların etkisinin ağırlığının da arttığını görebiliriz.

Öte yandan Avrupa'da salgında mutasyon riski, üçüncü dalga endişelerinin artması ve kapanma konusunda yaşanan gelişmeler bölge ekonomilerinde aşağı yönlü risklerin artmasına neden oldu. Buna paralel Avrupa borsalarında risk alma iştahı zayıflamış durumda. Önümüzdeki dönemde kapanma kararlarının ve alınan tedbirlerin geçerlilik süresi, bu gelişmelerin ekonomiye yansımaları piyasalar tarafından takip edilecek. Mevcut durumda genel olarak Avrupa borsalarında bant hareketinin korunduğunu söyleyebiliriz.

ABD’de büyüme ve enflasyon beklentilerinin artması, Fed’in normalleşmeye daha yakın olduğuna dair tahminler nedeniyle; ABD tahvil faizleri yükseliş eğilimi gösteriyor. Küresel gıda fiyatlarının yüksek seyri, emtia fiyatları, hükümetin açıkladığı ekonomik teşvik paketinin harcama yoluyla enflasyonda yukarı yönlü baskı sebebi olması dolayısıyla enflasyon beklentileri yükseldi. ABD’de büyüme tahminleri ise bu yılın ikinci çeyreğinden itibaren kısıtlama önlemlerinin hafifletilmesi ile ekonomilerde toparlanma ve mali gevşeme kanalından da harcanabilir gelirin artması beklentileri ile yıllık bazda %4 civarında %6’ya yükselmiş durumda. Buna paralel ABD 10 yıllık tahvil faizi %1,50’ye yakın son bir yılın en yüksek seviyelerine ulaşmış durumda.

ABD 10 yıllık tahvil faizi

ABD’de tahvil faizleri küresel piyasalarda bu aşamada ara ara kâr satışlarına neden olurken, önümüzdeki dönem için seyrini yakından izlemekte fayda var. ABD faizlerindeki yükselişin neden önemli olduğuna değinecek olursak; hem şirketlerin borçlanma maliyetleri, değerlemeler açısından önemli iken, hem de halihazırda gevşek para politikası ile her ay ekonomiye destek veren Fed’in normalleşmeye ne derece yakın olduğu anlaşılmaya çalışılıyor. Önümüzdeki dönemde ABD’de enflasyonun/büyümenin/beklentilerin Fed’in tahminlerinin de ötesinde toparlanması; Banka’nın tahvil alımlarının miktarına yönelik ayarlama yapmasına neden olabilir. Piyasalar bol likiditenin varlığı ile destek bulurken, Fed’den normalleşmeye yönelik adım beklentilerinin artması, Fed üyelerinin bu yönde mesajlar vermesi piyasalarda daha uzun vadeli satış dalgasına neden olabilir. Dolayısıyla da ABD’de ekonominin büyümesi, bu durumun şirkete olumlu yansıması pozitif bir gelişme iken, Fed’in parasal desteğini daha etkin bir şekilde azaltmasına neden olmayacak ayarda gerçekleşmesi küresel piyasaların seyri açısından önemli olacaktır. Buna paralel bu ay Fed’in toplantı kararlarında Banka’nın önümüzdeki dönem için para politikasının devamına yönelik stratejisi anlaşılmaya çalışılacak.

ABD’de son aylarda enflasyon oranı arz kaynaklı olmak üzere; global ara malı kıtlığı ve küresel gıda fiyatlarındaki artış eğilimi, emtia fiyatlarındaki yükseliş ile beraber yukarı yönlü hareket etti. Bu gelişmelerin yanı sıra Fed, bir yandan gevşemeci para politikası ile aylık tahvil alımlarına devam ederken, ABD’de 1,9 trilyon dolar olarak planlanan ekonomik teşvik paketinin mal ve hizmet fiyatlarında yukarı yönlü baskı yapacağı beklentisi mevcut. Diğer yandan da virüs salgınında vaka sayılarında arzu edilen düşüşün yaşanması-aşılama programlarının başarılı olması neticesinde, bu yılın ikinci çeyreğinden itibaren kısıtlama önlemlerinin hafifletilmesi halinde ekonomilerin toparlanması bekleniyor. Öte yandan mali gevşeme kanalından da ise harcanabilir gelir artış gösterebilir. Tüm mevcut gelişmelerin yanı sıra toplam talepte artış tahminleri de ABD’de enflasyon beklentilerinin yukarı gelmesine neden oluyor. Enflasyon beklentilerindeki yükselişe ek olarak yüksek borçluluğun da etkisiyle ABD tahvil faizlerinin artış eğiliminde olduğunu görüyoruz. Özellikle de ABD 10 yıllık tahvil faizi %1,33 civarını test ederek son bir yılın en yüksek seviyesine ulaştı.

ABD faizlerindeki yükselişin neden önemli olduğuna değinecek olursak; hem şirketlerin borçlanma maliyetleri, değerlemeler açısından önemli iken, hem de halihazırda gevşek para politikası ile her ay ekonomiye destek veren Fed’in normalleşmeye ne derece yakın olduğu anlaşılmaya çalışılıyor. Dolayısıyla da kısa vadede ABD tahvil faizlerinin seyrini izlemekte fayda var. Bu aşamada tahvil faizlerindeki yükseliş risk iştahında bir düşüş ve gelişmekte olan ülke piyasalarda bir satış baskısına neden olmadı. Ancak önümüzdeki dönemde-kısa vadede ABD’de enflasyonun Fed’in hedef seviyelerine yaklaşması, enflasyon beklentilerindeki artışın sürmesi gibi gelişmeler küresel piyasalarda satış baskısına neden olabilir. Ancak pandemi dolayısıyla orta-uzun vadede hem ABD’de hem de küresel ekonomide aşağı yönlü risklerin devam etmesi ve ilerleme sağlanmasının zaman alacağını düşünürken, ABD’de enflasyon belirgin bir yükselişin yaşanmasının zor olduğunu tahmin ediyoruz.

Pandemi nedeniyle alınan kısıtlayıcı önlemler ile geçtiğimiz yılın ikinci çeyreğinde sert şekilde daralan küresel ekonomiler, bu önlemlerin hafifletilmesi ile sonraki çeyreklerde genel itibariyle toparlandı. Aşağıdaki grafikte görüleceği üzere 2020’nin ikinci çeyreğinde yıllık bazda %31,7 oranında küçülen ABD ekonomisi, Fed’in ek parasal gevşeme adımlarının etkileri, ekonominin daha fazla açılması gibi faktörler ile üçüncü çeyrekte yıllık bazda %33,4 oranında büyüdü. Çin’de de genel itibariyle büyüme eğilimi korunurken, Euro Bölgesi ekonomisi için aynı şeyi söylemek zor. Pandemi öncesindeki bazı yapısal sorunlar, yüksek borçluluk, Brexit süreci gibi gelişmeler ile aşağı yönlü baskı altında olan bölge ekonomisinde; salgına bağlı olarak ekonominin bir kısmının kapatılması da eklenince olumsuz tablo derinleşti. ECB elindeki para politikası araçları ile ek gevşeme gerçekleştirse de, Avrupa’da  virüste mutasyon endişeleri, bazı kısıtlama önlemlerinin devamı, geçmişten gelen sorunlar ekonomiyi negatif etkilemeye devam ediyor.

Bu yılın geneline bakıldığında; dünyada özellikle de ABD’de hem para hem de maliye politikaları ekonomileri destekleyici unsur olmaya devam ediyor. Vaka sayılarında arzu edilen düşüşün yaşanması-aşılama programlarının başarılı olması neticesinde, bu yılın ikinci çeyreğinden itibaren kısıtlama önlemlerinin hafifletilmesi halinde özellikle de Avrupa’da ekonomilerin toparlandığını görebiliriz. Bu durumda hizmet ve ulaşım sektörleri destekleyici unsur olarak öne çıkabilir. Dünyada düşük faizli para politikası eğilimi sürerken, ABD’de yeni başkanlık dönemi ile beraber ekonomik teşvik paketi beklentileri hali hazırda küresel piyasaları desteklemeye devam ediyor. Önümüzdeki dönemde vaka sayılarındaki azalış, ekonomilerin açılması gibi gelişmelerin yaşanması, bu yıl piyasalarda mevcut olumlu havanın devamını sağlayacaktır. Ancak bu durumu tersine çevirecek ne olabilir diye düşünüldüğünde; Fed’in normalleşme sürecine beklentilerden erken başlaması olabilir. ABD ekonomisinin beklentilerin üzerinde toparlanması, enflasyonun ise Fed’in hedef seviyelerine ulaşması halinde bu gelişmeler piyasalarda satış dalgası için risk unsuru olarak değerlendirilebilir. Ancak mevcut durumda bu senaryonun şu an için ön planda olmadığını söyleyebiliriz.

Aşı konusundaki olumlu gelişmeler, ABD’de başkanlık yarışını Demokrat’ların kazanması, ekonomik teşvik paketinin açıklanması gibi gelişmelerin etkisiyle küresel piyasalardaki geçtiğimiz yılın son çeyreğindeki olumlu hava genel olarak korunuyor. Gelişmekte olan ülke piyasalarına giriş yaşanırken, yılın son çeyreğinde yabancıların yeniden TL varlıklara olan ilgisinin arttığını görüyoruz. Bu durumun TCMB’nin enflasyon ile mücadele kapsamında son aylarda almış olduğu sıkılaştırıcı önlemlerden/faiz artırım kararlarından kaynaklandığını söyleyebiliriz. Küresel risk iştahındaki olumlu seyrin desteği devam ederken, TCMB’nin haftalık yayımladığı yurtdışı yerleşiklerin DİBS ve hisse senedi net hareketlerine bakacak olursak; Kasım ayının ortasından bu yana faiz artırımlarının gerçekleşmesine paralel hisse senedi piyasalarımıza 1,3 milyar dolar, DİBS’e ise 3,5 milyar dolarlık giriş gerçekleşti. Geçtiğimiz yılın üçüncü çeyreğinde belirgin değer kaybı gösteren TL ise, yabancı sermaye akımları, TCMB’den faiz artırım beklentileri ile son dönemde değer kazanırken, gelişmekte olan ülke para birimlerine göre olumlu performans gösteriyor. Aşağıdaki grafikten de görüleceği üzere, Kasım ayının ortasından bu yana TL dolar karşısında %12 değer kazancı ile olumlu seyir izledi. AB ile yaptırım konusunda yaşanan yapıcı gelişmeler de TL’nin performansına destek sağladı.

TL’deki son değer kazancına rağmen yıllık enflasyon %15 ile beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Küresel gıda,  işlenmiş ara malı fiyatlarında artış trendi devam ederken, bu durum enflasyonda yukarı yönlü baskıya neden oluyor. Nisan ayına kadar enflasyonda artış trendi sürebilir. Buna paralel TCMB’nin bu ayki toplantısında faiz artırımı gerçekleştirmesi ve sıkı para politikasının devamına yönelik söylemine vurgu yapması TL’yi savunmaya devam edebilir. USD/TL’de 7,09 desteğinin aşağı kırılması geri çekilmenin devamı adına takip edilebilir.